ศูนย์การเรียนรู้เพื่อการพัฒนาการบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืน เป็นหนึ่งตัวชี้วัดที่มีความสอดคล้องกับโครงการยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ประจำปีงบประมาณ 2568 ซึ่งการที่จะพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ได้ต้องมีการทำงานในพื้นที่ร่วมกับชุมชนไม่น้อยกว่า 3ปี และเพื่อการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้และการจัดการความเข้มแข็งของชุมชนราชภัฏให้มีความยั่งยืนได้พื้นที่ชุมชนที่เข้าร่วมโครงการต้องมีความเข้มแข็งในระดับหนึ่งด้านการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วม ดังนั้นการส่งเสริมให้มีพื้นที่ปฏิบัติการชุมชนSocial Lab เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทั้งของคณาจารย์ นักศึกษา บุคลากร ชุมชน ท้องถิ่น ทั้งในจังหวัดสุรินทร์และต่างจังหวัด

ความต้องการของชุมชนในพื้นที่ เนื่องด้วยการก่อตั้งวิสาหกิจชุมชนที่ผ่านมีนักวิชาการได้เข้ามาสนับสนุนแต่ส่วนใหญ่ไม่ได้วางเป้าหมายที่ทำเกิดผลการดำเนินการที่ต่อเนื่อง แค่ให้รวมตัวกันแล้วไปขอจดเป็นวิสาหกิจชุมชนได้แค่ทำให้ตรงกับวัตถุประสงค์ตามตัวชี้วัดของโครงการเท่านั้นทำให้วิสาหกิจที่จัดตั้งโดยนักวิชาการไม่สามารถดำเนินการต่อได้อย่างเป็นรูปธรรม ดังนั้นจึงต้องให้มีการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ เพื่อถ่ายทอดและแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่นได้ ต้องสกัดองค์ความรู้ ความโดดเด่นในแต่ละด้านตามสภาวะแวดล้อม วัฒนธรรม อัตลักษณ์ของแต่ละพื้นที่ได้ โดยในปีนี้เน้นผลลัพธ์ที่ต้องให้ชุมชนและสังคมสร้างแหล่งอาหาร สร้างอาชีพ สร้างสิ่งแวดล้อมที่ดี ตลอดจนสามารถสร้างรายได้ โดยน้อมนำศาสตร์พระราชาเป็นแนวทางปฏิบัติ วิถีพึ่งตนเองและแบ่งปันและมีคุณธรรม ริเริ่มสร้างสรรค์เป็นนวัตกรรมของชุมชน มีความรู้ภูมิปัญญาเพื่อการพัฒนาศักยภาพ การพัฒนาการอยู่ดี กินดี มีความสุขและอายุยืนของคนในชุมชน ด้วยการขับเคลื่อนงานพัฒนาอย่างต่อเนื่องรวมถึงการส่งต่อองค์ความรู้ที่มีอยู่ในท้องถิ่น ที่เป็นพืชอาหาร พืชใช้ประโยชน์ พืชฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม และพืชเศรษฐกิจ โดยกำหนดแนวปฏิบัติให้เป็นรูปธรรมที่เป็นจริงได้

ความจำเป็นในการพัฒนา การพัฒนาศูนย์การเรียนรู้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุขบ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์ ซึ่งได้ดำเนินงานร่วมอาจารย์กับสาขาสังคมศึกษา พัฒนาและการจัดการความรู้ในการรวมกลุ่มเพื่อจัดตั้งเป็นวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุขและการอนุรักษ์พันธุ์พืชเพื่อความมั่นคงทางอาหารและสุขภาพที่ดีสำเร็จในปี 2566 มีการเข้าไปหนุนเสริมชุมชนต้นแบบ Best Practiceอย่างต่อเนื่องในการพัฒนาศักยภาพเกษตรกรด้วยภูมิปัญญาชุมชนในการจัดการความรู้ สร้างเครือข่ายในพื้นที่และนอกพื้นที่ รวมถึงการสร้างตลาดร่วมกับบริษัทที่ต้องการทำ CSR ในท้องถิ่นเกี่ยวกับการจัดการความเข้มแข็งของกลุ่มอนุรักษ์และส่งเสริมพันธุ์พืชพื้นถิ่นในจังหวัดสุรินทร์ เน้นผลลัพธ์หลัก คือ ให้เกิดชุมชนคิดได้จากการเรียนรู้ มีกระบวนการเรียนรู้เป็นหัวใจหลักของกระบวนการพัฒนา เป็นการทำกินทำใช้ทดแทนการซื้อและถ้าชุมชนเข้มแข็งพึ่งพาตนเองได้จะเป็นการช่วยให้ระบบเศรษฐกิจจากฐานรากเข้มแข็งขึ้น

จากประเด็นความต้องการที่เกิดจากการทำแผนร่วมกับกลุ่มเป้าหมายผู้นำชุมชนและครัวเรือนที่มีรายได้น้อยในตำบลโนน บ้านขี้ตุ่น 1 ครัวเรือน บ้านหนองไม้งาม 1 ครัวเรือน บ้านหนองไผ่ 1 ครัวเรือน ตำบลคำผง บ้านเซี่ยงซิน 1 ครัวเรือน บ้านนาแก่น 1 ครัวเรือน บ้านน้อยคยูง 1 ครัวเรือน ตำบลระเวียง บ้านระเวียง 1 ครัวเรือน บ้านม่วงหวาน 1 ครัวเรือน บ้านก้านเหลือง 1 ครัวเรือน บ้านปลาเดิด 1 ครัวเรือน และนำเสนอกับกลุ่มเป้าหมายดังกล่าวข้างต้น จำต้องส่งเสริมและสนับสนุนการบริการวิชาการและบริการสังคมอย่างเป็นระบบ เสริมสร้างการเรียนรู้และความเข้มแข็งของท้องถิ่นให้พึ่งพาตนเองได้ก่อตัวเป็นชุมชนที่เข้มแข็งน่าอยู่ และการที่ชุมชนจะพึ่งตนเองได้ ต้องอาศัยความรับผิดชอบ การเรียนรู้ ร่วมคิดร่วมทำ ตลอดจนอาศัยความร่วมมือและข้อมูลทางวิชาการจากหน่วยงานในท้องถิ่นไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานภาครัฐหรือเอกชน เพื่อปรับเปลี่ยนวิธีคิด ปรับพฤติกรรมการผลิตและการบริโภค รักษาสิ่งแวดล้อม สร้างสังคมที่มีความเอื้ออาทรดูแลซึ่งกันและกันได้ เป็นอีกทางออกหนึ่งในการพัฒนาประเทศที่ต้องเริ่มต้นการพัฒนาที่คน ชุมชน ท้องถิ่น ซึ่งเป็นการพัฒนาจากฐานรากของสังคมให้เข้มแข็ง โดยสร้างเครื่องมือจากการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข เน้นการสร้างอาชีพและรายได้การเพาะพันธุ์กล้าไม้ เป็นกลยุทธ์ในการเสริมสร้างความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (Partnerships to achieve the Goal) และครัวเรือนที่มีรายได้น้อยไปพร้อม ๆกัน

1.เพื่อพัฒนาและการจัดการความรูการสร้างความมั่นคงทางอาหารทรัพยากร สิ่งแวดล้อมและรายได้กลุ่มรัฐวิสาหกิจชุมชนเมล็ดแห่งความสุขบ้านหนองแมว หมู่11

2.เพื่อพัฒนาศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยังยืนของมหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์

• โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข เน้นการสร้างอาชีพและรายได้การเพาะพันธุ์กล้าไม้ ภายใต้โครงการยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ณ พื้นที่เขต ตำบลโนน ตำบลคำผง ตำบลระเวียง อำเภอโนนนารายณ์ จังหวัดสุรินทร์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและการจัดการความรู้การสร้างความมั่นคงทางอาหาร ทรัพยากรสิ่งแวดล้อมและรายได้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุขบ้านหนองแมว หมู่ 11 และเพื่อพัฒนาศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืนของมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ ดังรายละเอียดกิจกรรม ต่อไปนี้

• กิจกรรมที่ 1 การอบรมเชิงปฏิบัติการเสริม สร้างความรู้และทักษะการสร้างรายได้ สร้างความมั่นคงทางอาหารทรัพยากรอย่างยั่งยืน ระหว่างวันที่ 19 – 20 พฤศจิกายน 2567

• กิจกรรมที่ 2 เวทีถอดบทเรียนการ พัฒนาศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืนของมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ระหว่างวันที่ 21 – 22 พฤศจิกายน 2567 เป็นกลยุทธ์ในการกิจกรรมของโครงการเน้นการสร้างอาชีพและรายได้การเพาะพันธุ์กล้าไม้ เชื่อมโยงกับ SDG  1 – ขจัดความยากจน (No Poverty) เสริมสร้างความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (Partnerships to achieve the Goal) และครัวเรือนที่มีรายได้น้อยไปพร้อม ๆกัน

• จำนวนผู้เข้าร่วม
• นักศึกษาสาขาวิชาสังคมศึกษา จำนวน 40 คน
• หมู่บ้าน จำนวน11 หมู่บ้าน / จำนวน10 ครัวเรือน
• กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์ จำนวน ๑ กลุ่ม

สิ่งที่ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้ ผลลัพธ์หลัชุมชนคิดได้จากการเรียนรู้ มีกระบวนการเรียนรู้เป็นหัวใจหลักของกระบวนการพัฒนา เป็นการทำกินทำใช้ทดแทนการซื้อและถ้าชุมชนเข้มแข็งพึ่งพาตนเองได้จะเป็นการช่วยให้ระบบเศรษฐกิจจากฐานรากเข้มแข็งขึ้น

ข้อค้นพบหรือสิ่งที่ได้ทดลองกระบวนการอบรมเสริมทักษะการเพาะเมล็ดพันธุ์กล้าไม้เพื่อสร้างอาชีพการถอดบทเรียนองค์ความรู้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์ ได้แผนพัฒนาศูนย์การเรียนรู้เพี่อการพัฒนา ให้กับมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ 1 แห่ง

การถอดบทเรียนองค์ความรู้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร

ความเห็นจากผู้เข้าร่วม สร้างหลักสูตรฝึกอบรมอาชีด้านการพัฒนาเพาะกล้าไม่ครบวงจร จัดกิจกรรมเรียนรู้ อบรมร่วมกับโรงเรียน วิทยาลัย หน่วยอื่นที่มีส่วนเกี่ยวข้องในพื้นที่ จัดกิจกรรมร่วมกับภาคีเครือข่ายท้องถิ่น และสร้างแบรนด์ กล้าไม้แห่งความสุขของชถมชนต่อไป

โครงการการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข เน้นการสร้างอาชีพและรายได้การเพาะพันธุ์กล้าไม้ ภายใต้โครงการยุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น งบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๘ นั้น กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์ มีความต้องการของชุมชนในพื้นที่ เนื่องด้วยการก่อตั้งวิสาหกิจชุมชนที่ผ่านมีนักวิชาการได้เข้ามาสนับสนุนแต่ส่วนใหญ่ไม่ได้วางเป้าหมายที่ทำเกิดผลการดำเนินการที่ต่อเนื่อง แค่ให้รวมตัวกันแล้วไปขอจดเป็นวิสาหกิจชุมชนได้แค่ทำให้ตรงกับวัตถุประสงค์ตามตัวชี้วัดของโครงการเท่านั้นทำให้วิสาหกิจที่จัดตั้งโดยนักวิชาการไม่สามารถดำเนินการต่อได้อย่างเป็นรูปธรรม ดังนั้นจึงต้องให้มีการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ เพื่อถ่ายทอดและแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่นได้ ต้องสกัดองค์ความรู้ ความโดดเด่นในแต่ละด้านตามสภาวะแวดล้อม วัฒนธรรม อัตลักษณ์ของแต่ละพื้นที่ได้ โดยในปีนี้เน้นผลลัพธ์ที่ต้องให้ชุมชนและสังคมสร้างแหล่งอาหาร สร้างอาชีพ สร้างสิ่งแวดล้อมที่ดี ตลอดจนสามารถสร้างรายได้ โดยน้อมนำศาสตร์พระราชาเป็นแนวทางปฏิบัติ วิถีพึ่งตนเองและแบ่งปันและมีคุณธรรม ริเริ่มสร้างสรรค์เป็นนวัตกรรมของชุมชน มีความรู้ภูมิปัญญาเพื่อการพัฒนาศักยภาพ การพัฒนาการอยู่ดี กินดี มีความสุขและอายุยืนของคนในชุมชน ด้วยการขับเคลื่อนงานพัฒนาอย่างต่อเนื่องรวมถึงการส่งต่อองค์ความรู้ที่มีอยู่ในท้องถิ่น ที่เป็นพืชอาหาร พืชใช้ประโยชน์ พืชฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม และพืชเศรษฐกิจ โดยกำหนดแนวปฏิบัติให้เป็นรูปธรรมที่เป็นจริงได้ พบว่าอบรมเสริมสร้างความรู้และทักษะการสร้างรายได้ สร้างความมั่นคงทางอาหาร ทรัพยากรอย่างยั่งยืนให้กับ

• กระบวนการอบรมเสริมทักษะการเพาะเมล็ดพันธุ์กล้าไม้เพื่อสร้างอาชีพการถอดบทเรียนองค์ความรู้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์ ได้แผนพัฒนาศูนย์การเรียนรู้เพี่อการพัฒนา ให้กับมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ 1 แห่ง
• การถอดบทเรียนองค์ความรู้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเมล็ดพันธุ์แห่งความสุข บ้านหนองแมว หมู่ 11 ตำบลโนน อำเภอโนนนาราย์ จังหวัดสุรินทร์